Το Snoezelen είναι ένα Πολυαισθητηριακό Περιβάλλον που στόχο έχει να διεγείρει ή να καταστείλει τις βασικές αισθήσεις χρησιμοποιώντας χρώματα, μουσική, μυρωδιές, εικόνες και διάφορα αντικείμενα αφής. Είναι μια έννοια που προσφέρει αισθητηριακή ολοκλήρωση μέσα σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον.
Η ουσία ενός αισθητηριακού περιβάλλοντος είναι να δώσει ατομικό χρόνο , χώρο και περιθώριο στο άτομο να απολαύσει το περιβάλλον στα πλαίσια του ρυθμού του,απαλλαγμένο από τις μη ρεαλιστικές προσδοκίες των άλλων.
Πρόκειται για ένα είδος θεραπείας που δημιουργήθηκε στην Ολλανδία το 1970 σε ιδρύματα που φρόντιζαν άτομα με αναπτυξιακές διαταραχές. Οι πρώτοι που μίλησαν για αυτή τη μέθοδο ήταν οι Hulsegge & Verheul.
Η λέξη Snoezelen προέρχεται από τον συνδυασμό δύο φλαμανδικών λέξεων, Snuffelen και Doezelen. Το Snuffelen σημαίνει να οσφραίνομαι, να μυρίζω, να ψάχνω, να ερευνώ και να ανακαλύπτω. Εκφράζει την ενεργή και δυναμική πλευρά της λέξης Snoezelen. Το Doezelen από την άλλη εκφράζει την παθητική πλευρά της λέξης Snoezelen και σημαίνει αποχαύνωση, χαλάρωση και νύστα.
Το «δωμάτιο Snoezelen», που είναι ένα ελεγχόμενο πολυαισθητηριακό περιβάλλον, είναι σαν μια «καφετέρια αισθήσεων», ένας χώρος όπου όλες οι πέντε αισθήσεις μπορούν να ερεθιστούν. Το πολυαισθητηριακό περιβάλλον σχεδιάζεται για να ερεθίσει τις αρχικές αισθήσεις της αφής, γεύσης, όρασης, ακοής, όσφρησης χωρίς την ανάγκη για διανοητική δραστηριότητα. Χρησιμοποιώντας διάφορα υλικά με ένα δομημένο τρόπο είναι δυνατόν να προσαρμοστεί ένα αισθητηριακό ερέθισμα για ένα άτομο.
Οι συνεδρίες μέσα στο δωμάτιο πραγματοποιούνται από όλες τις ειδικότητες σαν μια επιπλέον παρέμβαση στο πρόγραμμα του κάθε θεραπευτή. Ο θεραπευτής προσαρμόζει τον τύπο, την ένταση και την ποσότητα των αισθητήριων ερεθισμάτων παρακολουθώντας και ακούγοντας τις ανάγκες και τις επιθυμίες του παιδιού/ενήλικα και τον συνοδεύει στην εμπειρία του χωρίς να κατευθύνει τις πράξεις του.
Η μέθοδος βασίζεται στην υπόθεση ότι όταν ένα άτομο αισθάνεται ασφαλές και έχει την ελευθερία να επιλέξει τι θα κάνει, τείνει να ξεκινήσει και να αποκτήσει την ικανότητα να βρει απαντήσεις από μόνος του. Στο τέλος της θεραπείας, ο θεραπευτής βοηθά το παιδί / ενήλικα να επεξεργαστεί την εμπειρία που έχει υποστεί για να μάθει από αυτόν πως μπορεί να μεταφράσει και να μεταδώσει αυτή την εμπειρία στον έξω κόσμο.
Οι στόχοι της θεραπευτική παρέμβασης είναι:
- Η χαλάρωση, η ξεκούραση και η ευχαρίστηση σε ένα περιβάλλον ελεύθερο από αποτυχίες.
- Η αντιμετώπιση ψυχοσωματικών διαταραχών.
- Η αντιμετώπιση του καταθλιπτικού συναισθήματος και η μείωση του άγχους.
- Ο έλεγχος και η μείωση της επιθετικότητας.
- Ο ερεθισμός και η ενεργοποίηση των αισθήσεων.
- Η βελτίωση της συγκέντρωσης.
- Η δυνατότητα σε άτομα με αναπηρίες που δεν είναι σε θέση να προσλάβουν τα αναρίθμητα ερεθίσματα που εκπέμπει το περιβάλλον, να απαντήσουν σε αυτά ή να απομονώσουν κάποια άλλα.
- Η βελτίωση της σωματογνωσίας (της εικόνας που έχουμε για το σώμα μας), της ιδιοδεκτικότητας (η αίσθηση του που βρίσκεται το σώμα μας στο χώρο και η σχέση των μελών μεταξύ τους) και της κιναισθητικής ικανότητας (ο συντονισμός της κίνησης στο χώρο).
- Η μείωση της αυτοδιέγερσης. Οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται το περιβάλλον τους και τις πληροφορίες που δέχονται, όταν διεγείρονται εναλλάξ οι σωματικές τους αισθήσεις. Η επίμονη αυτοδιέγερση είναι μια συμπεριφορά που συχνά οφείλεται στην έλλειψη ερεθισμού των αισθήσεων.
Απώτερος στόχος είναι η αισθητηριακή ολοκλήρωση, δηλαδή η ανάπτυξη της ικανότητας του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (ΚΝΣ) να οργανώνει και να επεξεργάζεται τις αισθητικές πληροφορίες που μεταφέρονται στον εγκέφαλο μέσα από τα μάτια, το δέρμα, τα αυτιά, τους μύες, το στόμα, τη μύτη, τις αρθρώσεις κλπ. και να τις χρησιμοποιεί κατάλληλα για να παραγάγει κατάλληλες προσαρμοστικές αντιδράσεις του σώματος στο περιβάλλον.
Η μέθοδος Snoezelen είναι κατάλληλη τόσο για παιδιά όσο και για ενήλικες και χρησιμοποιείται ευρέως σε πολλούς τομείς όπως:
- Προβλήματα αισθητηριακής επεξεργασίας
- Μαθησιακές δυσκολίες
- ΔΕΠ-Υ
- Αναπτυξιακές διαταραχές
- Προβλήματα συμπεριφοράς
- Διαχείριση άγχους
- Διαχείριση πόνου
- Ψυχικές διαταραχές
- Νευρολογικές διαταραχές, άνοια
- Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
- ΑΕΕ
To κέντρο αποκατάστασης Ευεξία διαθέτει θεραπευτικό χώρο Snoezelen, το οποίο περιλαμβάνει στρώματα στο πάτωμα, σωλήνα νερού, οπτικές ίνες, κουνιστή καρέκλα, ντισκομπάλα, προτζέκτορα με θεματικά δισκάκια, πισίνα με μπαλάκια, πάνελ αφής και το Sensory Magic που είναι ένα ισχυρό σύστημα στην οθόνη του υπολογιστή αφής. Η εμπειρία Sensory Magic μπορεί να προσαρμοστεί ανάλογα με τις ανάγκες, οι εικόνες που μπορούν να επιλεγούν τονώνουν τους χρήστες οπτικά, ενώ ο ήχος και η μουσική μπορεί να επιλεγεί σύμφωνα με τις ατομικές προτιμήσεις και ο όγκος ρυθμίζεται ώστε να ευχαριστηθούν ακόμα και οι πιο ευαίσθητοι ακουστικά. Τα επίπεδα φωτισμού ελέγχονται αυστηρά και οι μυρωδιές μπορούν να εισαχθούν σταδιακά, όπως απαιτείται ,καθώς μεγαλώνει η ανοχή. Επιπλέον στην θεραπευτική ομάδα της Ευεξίας υπάρχουν θεραπευτές πιστοποιημένοι από τον ISNA (International Snoezelen Association), οι οποίοι μπορούν να σχεδιάσουν και να εκτελέσουν εξατομικευμένα προγράμματα παρέμβασης.
Συνοψίζοντας, ολόκληρο το πρόγραμμα αποκατάστασης μπορεί να ενισχυθεί από ένα πολυσιαθητηριακό περιβάλλον. Η γνωριμία με το δωμάτιο Snoezelen κρίνεται επιτακτική, καθώς οι λιλιπούτειοι αλλά και οι μεγαλύτερης ηλικίας ασθενείς μας, δικαιούνται να περάσουν λίγο χρόνο ευχάριστα αλλά ταυτόχρονα δημιουργικά, αποσκοπώντας πάντα στο μέγιστο δυνατό όφελος που μπορούν να πάρουν μέσα από αυτή την εμπειρία.
Επιμέλεια κειμένου
Σταματοπούλου Ανθή
Φυσικοθεραπεύτρια του Κ.Α.Ευεξία
Πηγές : www.snoezelen.info , www.rehabcare.gr/snoezelen ,
